cOALition S – darmowy dostęp do publikacji naukowych [Aktualizacja]

 

Plan S to ambitna inicjatywa prowadzona przez cOAlition S (1). Celem było stworzenie rynku, w którym wszystkie artykuły naukowe są bezpłatnie dostępne od momentu publikacji, eliminując bariery związane z paywallami, a także promowanie większej transparentności i dostępności badań naukowych. Plan S spotkał się jednak z wyzwaniami. Choć mandat wszedł w życie w styczniu 2021 roku i przyspieszył postęp w kierunku otwartego dostępu, większość wzrostu miała miejsce w hybrydowych czasopismach, które publikują zarówno artykuły otwartego dostępu, jak i te dostępne za opłatą. Oznacza to niestety, że hybrydowe czasopisma wykorzystały sytuację, oferując opcje otwartego dostępu przy jednoczesnym utrzymaniu modeli subskrypcyjnych. Tym samym Plan S przyczynił się do zwiększenia liczby publikacji w otwartym dostępie, ale czytelnicy nadal muszą płacić za dostęp do innych artykułów znajdujących się za paywallem. Pomimo tego, Plan S jest krokiem w dobrym kierunku. Promuje transparentność, dostępność badań i dążenie do pełnego otwartego dostępu. Jego pełny wpływ i efekty będą widoczne za kilka lat, kiedy więcej danych będzie dostępnych do oceny jego skuteczności (2).

  1. ‘Plan S’ and ‘cOAlition S’ – Accelerating the transition to full and immediate Open Access to scientific publications
  2. „Slow progress on open access”, Science, Volume 386|Issue 6719|18 Oct 2024