„Jak uchronić się przed cytowaniem zombie publikacji?” – Aktualizacja

                                                                           

 

 Niniejszy wpis jest nawiązaniem do wcześniej opublikowanego przez nas materiału poświęconemu „zombie publikacjom”, czyli pracom, które zostały wycofane, ale ciągle są cytowane przez naukowców [1, 2]. Okazuje się, że wycofanie sfabrykowanych badań naukowych jest niezwykle trudnym procesem. Dodatkowym problemem jest zaobserwowana tendencja czasopism do nieinformowania czytelników, że badania zostały usunięte. Za przykład niech posłużą prace Yoshihiro Sato, który sfabrykował dane do dziesiątek badań klinicznych opublikowanych w wielu czołowych czasopismach. Dane, które Sato sfabrykował były włączane do meta-analiz, czasami kompletnie zmieniając ich wyniki, co przekładało się na wytyczne dotyczące leczenia pacjentów. Inni badacze wykorzystali fałszywe dane Sato jako uzasadnienia dla rozpoczęcia nowych badań klinicznych. Błędne odkrycia Sato były cytowane w 88 artykułach aż do 2020. Często były to prace przeglądowe, ważne w badaniach klinicznych, a więc potencjalnie mogąco wpływać na terapie medyczne. Kiedy skontaktowano się z autorami 86 prac, które cytowały Sato, tylko w ośmiu przypadkach zostały naniesione informacje o wycofaniu prac

Dlatego, przed przystąpieniem do pisania listy cytowań, warto sprawdzić bazę Retraction Watch, tak aby przypadkowo uniknąć cytowania pracy, która została wycofana. W tej bazie [3] można znaleźć między innymi niechlubną listę 10 najczęściej cytowanych i wycofanych już artykułów. Ponadto, kilka baz danych (np., EndNote, LibKey, Papers i Zotero)  zaczęło  odnotowywać artykuły, które znajdują się w bazie Retraction Watch. Redakcje niektórych czasopism medycznych zalecają redaktorom czasopism rutynowe sprawdzanie, czy przesłane manuskrypty nie zawierają artykułów wycofanych. W 2021 r., międzynarodowa sieć Cochrane zaczęła dołączać ostrzeżenie do każdego ze swoich przeglądów systematycznych, które cytują wycofane badania. Cochrane prosi autorów oflagowanych recenzji o ponowne rozważenie ich pracy; wówczas organizacja decyduje, czy wycofać analizę, czy opublikować zaktualizowaną wersję ze zmienionymi wynikami.

 

Cytowania:

1. ‘Zombie papers’ just won’t die. Retracted papers by notorious fraudster still cited years later | Science | AAAS

2. Researcher at the center of an epic fraud remains an enigma to those who exposed him | Science | AAAS

3. https://retractionwatch.com/the-retraction-watch-leaderboard/top-10-most-highly-cited-retracted-papers/